فرزند مردی که کیلومترها آن طرفتر در شمال افغانستان کارگر معدن ذغال سنگ سمنگان است با حلقه اشکی در گوشه چشمش میگوید "پدرم به مبایل دسترسی نداشت و ساعتها بعد از اعلام نتیجه کنکور از اینکه رتبه اول شدم خبردار شد."
شمسیه علیزاده، رتبه اول کنکور سال ۱۳۹۹ افغانستان از روزی که نتایج این آزمون اعلام شد، سرخط خبرها و رسانههای اجتماعی در افغانستان شده است.
او ۱۸ سال دارد و کودک دوران جنگ است. نسل سوختهای که همه عمرشان را در روز و شبهای خونین گذراندهاند. شمسیه در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی به دنیا آمده و مکتب را در کابل به پایان رسانده است.
او از میان حدود ۲۰۰ هزار شرکت کننده در آزمون کنکور رتبه اول را به دست آورده و با گرفتن بیش از ۳۵۳ نمره به دانشگاه پزشکی کابل و رشتهای که رویای فراگیری آن را دارد راه یافته است.
او میگوید تنها یک دوره آمادگی کنکور را در سال پایانی مکتب/مدرسه فراگرفته و پیش از آن نیز کلاسهایی را در مراکز آموزشی دنبال کرده است.
شمسیه میگوید تمام این یکسال شبانه روز تنها چهار ساعت خوابیده و ۲۰ ساعت دیگر را مشغول درس و آمادگی برای کنکور بوده است.
شمسیه که تمام یکسال گذشته را برای تمرکز بیشتر روی کنکور تلویزیون تماشا نکرده بود حالا دیگر نتیجه این آزمون را پخش مستقیم از پرده تلویزیون نگاه میکند.
نتایج کنکور امسال افغانستان در مراسمی ویژه و از طریق تلویزیونهای افغانستان پخش مستقیم اعلام شد.
شمارش معکوس؛ رتبه دهم، نه، هشت... و چشمهای مادر شمسیه که با هیجان زیادی سمت صفحه تلویزیون قفل شده. در لحظهای از ثانیه عکس و سپس نام شمسیه روی پرده ظاهر میشود. رتبه اول کنکور!
"در اتاق نبودم. مادرم بلند صدایم زد و گفت اول نمره کنکور شدهای. اول فکر کردم شوخی میکند اما وقتی داخل اتاق شدم، عکسم روی صفحه تلویزیون بود..."
پدرش در معدن ذغال سنگ در سمنگان کارگر است. منطقهای که فعالیت شبکههای مخابراتی در آن اکثر اوقات دچار مشکل تخنیکی است.
او دیروز هم هنگامی که با رسانهها مصاحبه میکرد هر از گاهی که نام پدرش در میان میآمد اشک میریخت. هیجان شریک ساختن این موفقیت با پدری حامی و بوسیدن دستهای آبله زده او امان از شمسیه گرفته بود.
به من گفت اقوامش هم در تلاش بودند تا خبر را دست به دست کرده و به گوش پدرش برسانند که حوالی هشت دیشب موفق به تماس با پدرش شد.
"پدرم به قدری خوشحال بود که به گفته خودش احساسی که داشت را در کلمات نمیتوانست بیان کند. برایم گفت همیشه برای چنین روزی دعا میکرده."
موفقیت یک زن در جامعه نسبتا مردسالار افغانستان از یک سو و از سویی دیگر به دلیل اینکه شمسیه دانشآموز آموزشگاهی در غرب کابل بود که دو سال قبل مورد حمله داعش قرار گرفت، همهمه این پیروزی را بلندتر کرد.
دو سال قبل حمله انتحاری در داخل مرکز آموزشی "مهدی موعود" جایی که شمسیه در آن آنجا درس میخواند دستکم ۴۸ کشته و دانشآموز ۶۷زخمی برجا گذاشت.
هرچند شمسیه میگوید در روز حمله به آموزشگاه نرفته بود و انفجار هم در کلاس درسی او رخ نداده اما یادآوری مرگ همسن و سالانش آن هم در راه آموزش برای او تراژیدی بزرگی بوده است.
شمسیه در خانوادهای با سطح اقتصاد نسبتا ضعیف به دنیا آمده و بزرگ شده است. به گفته او شماری از آرمانهایش که باز هم به آموختن گره خورده بودند از چارچوب آرزو به مسیر تحقق نرسیدند.
او با صدایی لزران از شادی به من گفت: بسیاری از برنامههای آموزشی که میخواستم پیش ببرم هزینه بالایی داشتند و به دلیل وضعیت اقتصادی که داشتیم کنسل/لغو شدن.. به همین خاطر خیلی از برنامههایی که داشتم را پیش خودم خواندم و پیش بردم تا جایی که توانستم. از بعضی برنامهها هم عقب ماندم.
اگر زندگی با شمسیه یار بماند او تا چند سال دیگر پزشک خواهد شد. رشتهای که جذابیتش برای او در کمک یک انسان به هم نوعش بدون در نظرداشت قوم و نژاد و تبعیض است.
او میگوید:"از صنف/کلاس نهم بود که تصمیم گرفتم یک داکتر/پزشک خوب شوم. یکی از جذابیتهای دکتر بودن برایم این است که یک دکتر باعث نجات جان انسانها میشود آن هم بدون در نظرداشت اینکه طرف مقابلش از کدام نژاد است و بدون هیچ نوع تعصبی به زنده بودن و نفس انسان احترام دارد و برای نجات جانش کوشش میکند."
آرزوهای بزرگتری هم در سر دارد. شمسیه در کنار پزشکی به سیاست هم علاقه دارد و میگوید تلاش میکند شایسته ریاست جمهوری افغانستان شود و از این راه به کشورش خدمت کند.
با به دست آوردن رتبه اول کنکور دولت زمینه تحصیل او در خارج از کشور را نیز فراهم کرده است.
میگوید دوست دارد در خارج از کشور تحصیل اما پس از پایان دوره تحصیلی دوباره برگردد و به افغانستان خدمت کند.
حالا که گفتگوهای صلح میان دولت و گروه طالبان در دوحه پایتخت قطر نیز جریان دارد شمسیه امیدوار است که در این مذاکرات حقوق و دستاوردهای زنان نیز در نظر گرفته شود.
کنکور امسال افغانستان به دلیل شیوع کرونا با تاخیر چندماهه برگزار شد.
در این دور از کنکور حدود ۲۰۰ هزار نفر شرکت کردند که از این میان بیش از ۹۸ درصد موفق شدند تا به دانشگاههای دولتی و خصوصی راه یابند.
براساس اطلاعات اداره ملی امتحانات افغانستان از میان حدود ۱۷۳ هزار شرکت کننده در این آزمون بیش از ۶۶ هزار به مراکز آموزش عالی، بیش از ۱۵ هزار به مراکز آموزش نیمه عالی، ۸۸ هزار نیز به مراکز آموزش عالی خصوصی راه یافتهاند.
انشاالله بتونی به یاری خدا مسیر موفقیت را طی کنی
خواستن توانستن است،الهی واس ماهم بشه
انشاءالله انسان های شایسته با جاهای بالا برسند
ایشالله همیشه موفق باشی
احسنت به شما
افرین به تو حقت بیشتر از ایناس خوش به حال پدرت که تو دخترشی افرین انشالله همیشه توهمه مراحل زندگیت موفق باشی
ازمن به شما نصیحت گوشی واسه درس خوندن پدر ادمو درمیاره
یعنی اینکه نخبه بودن به این معنا است که همه در یک میدان مسابقه یکسان و در تحت شرائط مساوی شرکت کنند خوب آنکس که نفر اول شد نفر نخبه است. اما اگر شرائط یکسان نبود مثلا یک نفر پای پیاده می دود یک نفر با دوچرخه و یک نفر با . . . آیا در این حالت شرائط یکسان است و نخبه بودن معنی می دهد؟
الان در ایران بعضی از خانواده ها از همان سن دبستان بچه شان را در مدرسه غیر انتفاعی ثبت نام می کنند بعضی در سن راهنمائی و بعضی در دبیرستان در بعضی از این مدارس کلاسهای تست زنی و آمادگی برای شرکت در مدارس تیزهوشان را از سالهای قبل انجام می دهند خلاصه با انواع و اقسام کلاسهای تست زنی و کلاسهای فوق برنامه و انواع کتابها و جزوه ها در داخل مدرسه و انواع کلاسهای آزاد تست زنی در بیرون مانند قلمچی با برگذاری ده ها کنکور مجازی، و وجود موسسات آموزشی با روش تهیه و ارسال انواع دی وی دی ها و غیره خلاصه یک عده از خانواده های متمول و یا عادی بچه خود را قوی و رهسپار آوردگاه کنکور می کنند حال شما این بچه ها را با بچه با هوشی که در مدرسه دور افتاده فلان شهر تحصیل می کند و از این امکانات محروم است مقایسه کنید آیا شرائط یکسان است؟ آیا بچه ای که از سن راهنمائی تا پایان دیپلم صد بار کنکور مجازی و آزمایشی داده است و همه فن حریف و پخته شده و اضطرابش از بین رفته است و در کنکور رتبه بالا می گیرد نخبه است؟ بنابر همانطور که ما از سالهای قبل اعتقاد داشتیم بنیاد ملی نخبگان که عده از اعضای آنها نفرات برتر کنکور هستند باید در تعریف و اساسنامه خود تجدید نظر کرده و تعریف جدیدی از نخبه ارائه دهد.
ای علمای مشهد نجف تهران قم . . . شما نظر دهید!
اما این دختر افغانی یکسال در خانه بشدت درس خوانده است و با وجود خانواده فقیر و با کمترین امکانات مادی و در تحت شرائط یکسان با دیگر شرکت کنندگان در کنکور رقابت کرده و نفر برتر شده است لذا ما می توانیم بگوئیم که این دختر واقعاً نخبه است. (البته اگر همین دختر نخبه را بیاورید ایران در کنکور ما شرکت کند قطعا رتبه کمتر از 1000 نخواهد شد!)
اما کنکور اولین پله است...